Šta je ultrazvuk trbuha

Ultrazvuk trbuha (ehosonorafija trbuha) predstavlja neinvazivnu metodu koja ima za cilj prikazivanje struktura organa u trbušnoj duplji ultrazvučnim oslikavanjem intenziteta (eha) reflektovanog talasa sa granice dve površine odnosno dva tkiva koja su u kontaktu.

Pregled se može ponavljati više puta u toku godine bez štetnih efekata na organizam. Komitet Svetske Zdravstvene Organizacije (WHO) je na osnovu dugogodišnjih ispitivanja i istraživanja dozvolio primenu ultrazvuka u medicinske svrhe kao sasvim bezbednu metodu koja se može upotrebljavati u pravilnim dijagnostičkim i terapijskim indikacijama. Štetno dejstvo ultrazvuka koji se upotrebljava u medicini naučno nije dokazano.

S obzirom na činjenicu da se radi o veoma jednostavnoj i bezbednoj dijagnostičkoj proceduri, savremeno shvatanje adekvatne prevencije oboljenja trbuha predstavlja preventivno godišnje sprovodjenje ultrazvučne dijagnostike, kako bi na vreme otkrili promene i sprečio razvoj bolesti.

Kako funkcioniše ultrazvuk?

Ultrazvučni pregled trbuha se vrši upotrebom sondi koja se prislanja na telo bolesnika (iznad organa koji treba da se pregleda) i impulsno se pobuđuje sa nekoliko perioda ultrazvučnog talasa. Impuls se odbija od same površine kože i drugih tkiva i tako reflektovani talasi se vraćaju i mehanički pobuđuju sondu koja na svojim krajevima generiše električni napon koji se obrađuje i pojačava. Na monitoru dobijamo sliku jednog preseka ili sloja u telu, a pomeranjem sonde na telu pacijenta dobijamo više preseka-slojeva. Na ovaj način dobijamo sliku unutrašnjosti preseka pregledanog organa. U zavisnosti od položaja organa koji posmatramo postoje različite vrste sondi, odnosno za dublje lokalizovane u odnosu na plasiranu sondu na koži pacijenta koriste sonde sa manjom frekvencijom, dok se one sa većom frekvencijom koriste za površno lokalizovane strukture.

Indikacije

Stanja u kojima se obavezno savetuje ultrazvučni pregled stomaka su:

  • bol u stomaku i/ili leđima

  • mučnina i povraćanje

  • nadutost

  • neobjašnjivo mršavljenje

  • naglo uvećanje trbuha

  • povrede u predelu trbuhu

  • nejasna febrilna stanja

Veoma često kamenje u žučnoj kesi ili zapaljenje žučne kese može dati simptomatologiju oboljenja gornjeg digetsivnog trakta tako da je neophodno pre detaljne dijagnostičke evaluacije jednjaka i želuca načiiti ultrazvuk trbuha.

Tehnika pregleda

Ultrazvučni pregled trbuha se izvodi tako što pacijent leži na leđima, dok lekar sondom ultrazvučnog aparata na koju je prethodno nanet gel prelazi preko kože trbuha. Da bi se dobila bolja slika pojedinih organa od pacijenta se može zatražiti da se okrene na desni ili levi bok. Vrlo je bitno da pacijent tokom pregleda sarađuje sa lekarom, odnosno da zauzme traženi položaj ili zadrži dah kad se to od njega zatraži. Ispitivanje traje oko 15 minuta a tokom pregleda pacijent ne oseća nikakav bol.

Dijagnostičko – terapijski značaj

Klasičan ultrazvučni pregled trbuha pruža detaljan uvid u veličinu i strukturu parenhimatoznih organa: jetre, slezine, pankreasa, žučnog sistema (žučne kese i žučnih puteva), bubrega, nadbubrežnih žlezde. Ovom metodom se takodje mogu jasno vizuelizovati trbušni deo aorte, kao i mokraćna bešika i prostata kod muškarca. Ultrazvučnim pregledom trbuha moguće je izmeriti veličinu trbušnih organa, proceniti kakva je njihova gradja i struktura, i da li u njima ima eventualnog patološkog sadržaja.

  • Tumori - jetra, žučna kesa, pankreas, slezina, bubrezi, mokraćna bešika, jajnik

  • Ciste - jetra, pankreas, slezina, bubreg, jajnik

  • Prisustvo kamena - žučna kesa, žučni vodovi, bubrezi, bubrežni izvodni sitem i mokraćna bešika

  • Periferni krvni sudovi i aorta - protok krvi i otkrivanje tromboze, ateromatičnih plakova, kao i proširenja krvnog suda (aneurizme)

  • Slobodna tečnost - pleuralni prostor, abdomen i mala karlica

  • Terapijski pristup - drenaža i evakuacija tečnosti

  • Uvećanje limfnih žleda - upalni proces / reakcija na patološki proces, oblik i veličina limfnog čvora ukazuju da li je on upalno ili tumorski izmenjen

  • Krvarenje iz krvnog suda i/ili formiranje krvne kolekcije (hematoma)

Sa druge strane, ultrazvuk trbuha je ograničenih mogućnosti u dijagnostici oboljenja šupljih organa digestivnog sistema (želudac, dvanestopalačno, tanko i debelo crevo) prevshodno zbog prisustva vazduha i sadržaja u njima. Za pregled ovih organa najbolje su endoskopske metode.

Zahvaljujući jednostavnosti i neškodljivosti izvođenja pregleda, ultrazvuk predstavlja pouzdanu i efikasnu metodu u dijagnostikovanju ali i redovnom praćenju različitih oboljenja abdominalnih organa. U indikacionom području, ultrazvučnom dijagnostikom se sa visokim stepen senzitivnosti i specifičnosti mogu dijagnostikovati mnogobrojni patološki poremećaji u trbuhu.

Ultrazvučni pregled trbuha predstavlja neophodni inicijalni pregled u dijagnostici oboljenja trbušnih organa sa visokim stepenom senzitiviteta ali i manjom specifičnošću u odnosu na CT i MR, koje predstavljaju krajnji izbor za preciznu karakterizaciju i lokalizaciju inraabdominalnih patoloških promena.

Pročitajte

Naši eksperti

Prof. dr Nada Kovačević

specijalista interne medicine

gastroenterolog

Prof. dr Tamara Milovanović

specijalista interne medicine

gastroenterohepatolog

Prof. dr Miodrag Krstić

specijalista interne medicine

gastroenterohepatolog

dr Tatjana Cvejić Pašić

specijalista interne medicine

gastroenterohepatolog

Cenovnik

Ultrazvuk abdomena